ازدیاد گردو از طریق قلمه

 

تحقیقات در زمینه ریشه دار کردن قلمه ها نشان داده است که اعمال تیمار حرارتی برای ناحیه ریشه به همراه مصرف هورمون IBA (ایندول 3 بوتریک اسید) جهت تحریک ریشه زایی است. ولی تولید ریشه، زیاد موفقیت آمیز نبوده است .

گردو از گونه های سخت ریشه زا است، و تکثیر موفق چنین گیاهی نیاز به دقت در شرایط و کنترل عوامل ژنوتیپی، فصلی و محیطی، همچنین به کارگیری اکسین دارد.

خوابانیدن روشی است که در آن شاخه ها در یک بستر ریشه دار می شوند. برای احداث یک بستر ازدیاد از طریق خوابانیدن، درختان مادری (مواد گیاهی که به طور غیر جنسی تکثیر شده و پیوندی نباشند ارجحیت دارند) باید در فصل خواب از نزدیک به سطح زمین سر برداری شوند . در بهار بعدی، شاخه های قوی رشد خواهند کرد. در ماه اردیبهشت یا خرداد این شاخه ها به طور افقی روی زمین محکم خوابانیده می شود، که به عنوان منشا تولید شاخه های لازم برای خوابانیدن خواهند بود.

شاخه های فرعی را با بستن سیم مسی در نزدیکی قاعده پایینی این شاخه ها (در حدود 7/0 تا 2/1 سانتی متر) زیر یک گره، حلقه برداری می کنند. مصرف هورمون اکسین با غلظت 2000 تا 5000 قسمت در میلیون در بالای محل حلقه برداری شده می تواند مفید باشد.

بعد از حلقه برداری این شاخه های فرعی، کل سطح بستر خواب را با براده چوب حداقل 7 تا 10 سانتی متر بالای محل حلقه برداری شده می پوشانند. با آب پاشی از بالا، بستر را مرطوب نگه می دارند. در زمستان که پایه ها در خواب هستند، شاخه های ریشه دار شده باید برداشت شده و روی خطوط ردیف ها در نهالستان کشت شوند.

در روش ازدیاد از طریق قلمه های نیمه خشبی از شاخه های رشد کرده سال جاری که چوبی شده اند و رشد اولیه شدید آنها به مقدار زیادی کاهش یافته است، استفاده می شود. برای حصول بالاترین درصد ریشه دهی، قلمه ها را در اوایل شهریور ماه تا اواسط آبان از شاخه های پر رشد از پایه های مادری پیوندی یا غیر پیوندی تهیه می کنند. به دلیل این که زخمی شدن شاخه های جانبی باعث کاهش ریشه دهی می شود، موقع جمع آوری مواد گیاهی باید با دقت عمل شود تا زخم زیادی ایجاد نشود. قرار دادن شاخه ها در سطل آب روش خوبی در تهیه قلمه ها است. قلمه ها را طوری آماده کنید که 3 تا 5 گره و 12 تا 30 سانتی متر طول داشته باشند.

قلمه های با قطر 7/0 تا 5/2 سانتی متر ریشه دار می شوند . قلمه های تحتانی بهتر از قلمه های انتهایی ریشه دار می شوند.

قاعده قلمه ها باید در محلول هورمون اکسین از نوع محلول IBA با غلظت 6000 تا 8000 قسمت در میلیون تا عمق 5/1 تا 5/2 سانتی متر به مدت 5 ثانیه و یا به مدت 30 ثانیه در صورت استفاده از محلول آبکی نمگ پتاسیم (K-IBA) فرو برده شوند. سپس این قلمه ها مستقر می شوند.

در زیر یک سیستم مه پاش به همراه سیستم پا گرمایی با دامنه دمایی از 24 تا 27 درجه سانتی گراد (75 تا 80 درجه فارنهایت) در گلخانه قرار داده می شوند. درصد بالای ریشه زایی هم برای قلمه های خشبی و هم برای قلمه های نیمه خشبی، به مدت 30 تا 50 روز پاگرما نیاز است. یک چرخه ی مه پاشی 4 ثانیه ای هر 2 تا 4 دقیقه تاثیر خوبی خواهد داشت. سیستم مه پاشی باید در طول شب خاموش شود . بعد از 30 تا 35 روز، مه پاشی باید به تدریج کاهش یابد تا قلمه های ریشه داده به شرایط محیطی سازگار شوند.

ایراد اصلی ازدیاد از طریق قلمه های نیمه خشبی این است که در انتهای فصل رشد که گردو به طور طبیعی به خواب می رود، رشد ریشه ها و شاخه های تازه تحریک می شوند. تنها زمانی که قلمه ها در گلدان های نشایی جداگانه ریشه دار شده باشند درصد زنده ماندن بالا است .

در روش ازدیاد از طریق قلمه های خشبی نسبت به قلمه های نیمه خشبی جا به جایی ساده تری دارند زیرا این قلمه بعد از اینکه گیاهان به خواب رفتند جمع آوری می شوند، نیاز به مه پاش نداشته، و برگ ندارند. با وجود این نتایج بسیار متفاوتی گزارش شده است. قلمه های خشبی بلافاصله بعد از ریزش برگ ها بهترین وضعیت را دارند. قلمه ها در دی ماه ریشه دهی خوبی دارند.

مصرف هورمون اکسین به صورت فرو کردن سریع قلمه ها در IBA با غلظت 4000 تا 8000 قسمت در میلیون و یا قرار دادن قلمه ها به مدت 24 ساعت در محلول IBA با غلظت 200 تا 300 قسمت در میلیون بکار می رود .

قلمه ها باید در گلدان ها نشایی جدا کاشته شده و در محیطی مرطوب قرار داده شوند. باید سیستم پاگرمایی به مدت 30 تا 50 روز در محدوده دمایی 24 تا 27 درجه سانتی گراد (75 تا 80 درجه فارنهایت) حفظ شود تا ریشه زایی تحریک شود.