تربیت درخت سیب

تربیت درخت

در درختان کوچک سیستم دوکی باریک ، حفظ رشد رویشی ضعیف و تغییر موقعیت شاخه هایی که درت رویشی زیاد دارند برای کاهش قدرت رشد درخت ، ضروری است . در موقع کاشت ، محور مرکزی درخت و ارتفاع 25 سانتی متری بالاترین انشعاب سربرداری می شود . در هر فصل خواب، قسمت انتهایی محور مرکزی به طور کامل قطع و یک انشعاب ضعیف تر و پایین تر به عنوان محور مرکزی جدید به قیم بسته می شود. این عمل هر ساله تا زمانی که درخت به ارتفاع مورد نظر با(به طور معمول 2/1 تا 4/2 متر) برسد ادامه می یابد.

انشعاب های جانبی که تا حدودی عمودی و قوی هستند را خم نموده و به صورت افقی و با کمتر از افقی در می آورند. این عمل به طور معمول با اتصال وزنه های مخصوص هدایت شاخه به انشعاب ها و یا بستن انشعاب ها به وسیله ریسمان به قیم یا زمین بعد از ظاهر شدن جوانه انتهایی، انجام می گیرد . انشعاب های خیلی قوی در فصل خواب قطع می گردند. زمانی که انشعاب های واقع در دوسوم بالای تاج درخت از حد شکل مخروطی درخت فراتر رشد کردند به طور معمول در فصل خواب و از محل محور قطع می شوند و به طور معمول کنده کوچکی از قاعده شاخه نیز و برای رشد شاخه جایگزین باقی گذارده می شود . بازوهای چوبی بخش پائینی تاج (یک سوم پائینی ) با کوتاه کردن شاخه تا محل چوب مسن تر و از بالای یک شاخه جانبی ضعیف یا اسپور بارده ، هرس می شوند . تاج بازو ارتفاع کم درختان در سیستم دوکی باریکی ، توزیع عالی نور خورشید را در تمامی تاج درخت تضمین می کند . برای نواحی با نور بیشتر ، میوه های واقع در معرض تابش مستقیم نور خورشید ممکن است دچار آفتاب سوختگی گردند. با کاشت نهال های بزرگ تر  و با تراکم بیشتر و استفاده از روش کود – آبیاری عملکرد درختان برای سال های دوم و سوم به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد.

3 – سیستم محور عمودی( vertical Axis)

در اواخر دهه 1970 یک محقق فرانسوی به نام  چ . ام . لپسیانیس یک سیستم جدید باغ به نام سیستم محور عمودی را معرفی کرد. اهداف سیستم محور عمودی عبارت بودند از:

1 ) به بار رفتن سریع درخت برای محدود کردن رشد رویشی درخت و فواید اقتصادی آن

2 ) بهبود اندازه و رنگ میوه از طریق بهبود پراکنش نور در تاج درخت

3 ) کاهش هزینه های کارگری از طریق ساده نمودن و به کمترین رسانیدن کارگر لازم برای هرس و تربیت درخت و کاهش اندازه آن

4 ) بوجود آوردن تعادل سریع بین رشد رویشی و میوه دهی و حفظ این تعادل

روش محور عمودی بر این اساس استوار است که اجازه می دهد درخت بدون هرس ، به یک تعادل طبیعی در رشد رویشی و میوه دهی برسد.

درختان در این سیستم بر روی پایه های M9  و M 26 با آرایش کشت یک ردیفه کاشته می شوند. فاصله این درختان بر روی ردیف از 5/1 تا 3/2 متر و بین ردیف ها از 4 تا 8/4 متر در نظر گرفته می شود. درختان به نسبت باریک در این سیستم به داربست ها سیمی تا ارتفاع 3 تا 2/4 متر بسه می شوند . این سیسام نیل به اهداف تولید زودتر با استفاده از پایه های پیش بار ، تراکم زیاد درخت در هکتار و کمترین هرس را میسر می سازد .

هرس و تربیت درخت

این نوع تربیت برای ارقام سیب با رشد افراشته به عنوان مثال رقم سیب شربتی و با قدرت رشد زیاد مطلوب است . زیرا امکان کاهش فاصله روی ردیف و افزایش سطح بارور در ارتفاع به صورت همزمان ایجاد می شود . در سیستم محور عمودی ، درختان در موقع کاشت به طور عموم سربرداری نمی شود . اما در این اواخر بعضی باغداران برای تولید شاخه های جانبی قوی تر نهال را سربرداری می کنند . بعد از اولین فصل رشد ، محور مرکزی به صورت عمودی به داربست (قیم ) بسته می شود و سر برداری نمی شود. ردیف پائینی انشعاب ها با بازوهای دائمی هستند. انشعاب دهی در طول محور مرکزی اتفاق می افتد و پس از اینکه هر شاخه میوه داد(پس از سه یا چهار سال) به طور معمول از قاعده با باقی گذاردن یک کنده کوتاه برای ایجاد شاخه جایگزین قطع می شود . ارتفاع درخت بین 6/3 تا 8/4 متر تغییر می کند. ارتفاع محور مرکزی به طور طبیعی محدود می شود و تابعی از قدرت رویشی ترکیب پایه و پیوندک و مقدار میوه درخت است. علل کنترل کننده ارتفاع درخت در سال چهارم و پنجم بار درخت است که رشد طولی درخت را کنترل می کند نه هرس آن . در انتهای درخت پس از این که محور مرکزی میوه داد، با قطع آن از محل چوب با یک شاخه ضعیف تر جایگزین می شود.

در سیستم تربیتی بهتر است ارقام غیر اسپور (استانداراد ) سیب مثل فوجی ،گالا ، برابرن و غیره استفاده شود زیرا با پیوند بر روی پایه های M9  و M 26  به ارتفاع لازم خواهند رسید .

هنگام کاشت بهتر است از نهال های استاندارد دو ساله با داشتن محور مرکزی و حداقل 4 شاخه جانبی استفاده نماییم و با بستن محور اصلی به قیم به درخت اجازه دهیم تا رشد طولی خود را ادامه دهد. در طول فصل رشد و با وجود آمدن شاخه های جانبی دیگر در طول محور با استفاده از گیره های لباس اقدام به باز نمودن آنها می نماییم (با زاویه 60 درجه ) . با شروع فصل رشد و شروع میوه دهی درختان 2 تا 3 عدد میوه را بر روی درخت باقی گذاشته و بقیه را حذف می کنیم . همین طور با ظهور شاخه های جانبی جدید ،اقدام به باز نمودن زاویه آنها می کنیم . قبل از شروع فصل رشد سوم ، مجدداً شاخه های جانبی که رشد عمدی زیادی داشته باشند، حذف می کنیم و در طول فصل رشد نیز شاخه های جانبی جدید را باز می کنیم و محور اصلی درخت را قیم می بندیم. برای جلوگیری از شکستن شاخه های جانبی میوه دهند، در اواسط خردادماه اقدام به تنک میوه می کنیم و در پایان فصل رشد و در زمستان شاخه های جانبی پایین که بهم رسیده باشند را از محل چوب دو ساله کوتاه می کنیم.

در سال چهارم (سال تکامل رشد درخت )، پس از رسیدن محور مرکزی به ارتفاع لازم ، آن ر خم نموده و به سیم انتهایی می بندیم . شاخه های پائینی درخت در صورت درهم رفتگی از محل چوب دو ساله کوتاه می شوند و هرگاه قطر شاخه های جانبی بخش فوقانی درخت به اندازه نصف قطر تنه اصلی درخت رسیده باشند از نزدیک محور اصلی کوتاه می شوند . در مجموع می بایستی شکل هرمی باریک درخت را با حذف شاخه های فوقانی حفظ نماییم. در سیستم محور عمودی به دلیل عدم حذف محور مرکزی به صورت سالیانه،شاخه دهی جانبی ضعیف بوده و گاهاً قسمت طولانی از محور مرکزی فاقد شاخه جانبی با اصطلاحاً "چوب کور"می باشد . علاوه بر این رشد رویشی در قسمت بالائی درخت گاهی بیش از حد بوده و کنترل آن تا حدودی دشوار است.

4 – سیستم تاج مخروطی تلفیقی Hybrid Tree Cone(Hytec)

نام درخت تاج مخروطی تلفیقی از شکل مخروطی درخت و منشاء تلفیقی بودن آن (تلفیقی از خصوصیات سیستم های دوکی باریک و محور عمودی) گرفته شده است .

های – تک از نظر حجم تاج و سطح میوه دهی شبیه درختان بلندتر سیستم محور عمودی می باشد . ولی در محور مرکزی آن شبیه دوکی باریک است ، تغییراتی داده شده است .سیستم تاج مخروطی تلفیقی ، برای تامین نیازهای باغداران ایالت واشنگتن بوجود آمد. با این حال ممکن است به عنوان یک سیستم جدید تربیت باغ در دیگر نواحی تولید میوه مورد آزمون و بهربرداری قرار گیرد.

سیستم  های – تک دارای حجم تاجی مشابه با سیستم محور عمودی است ، چون در این سیستم ، درختان دارای شکل شبیه به درختان سیستم دوکی باریک بوده و تا ارتفاع تقریبی 3 متر ، تربیت می شوند. در مقایسه درختان در سیستم معمول دوکی باریک دارای 1 /2  تا 4/2  متر ارتفاع و 5/1 متر عرض (در قاعده درخت ) می باشند. اگر ارتفاع محور مرکزی درخت باغ مخروطی با عرض 5/1 متر ، از 1/2  متر به 4/2 متر افزایش یابد، حجم تاج نیز تا 20 درصد افزایش می یابد. اگر ارتفاع درخت از 1/2  متر به 3 متر افزایش یابد ، حجم تاج 60 درصد زیاد می شود و چنانچه ارتفاع به 6/3 متر برسد ، حجم تاج دو برابر می شود.

اهداف این سیستم ، تولید درختان به نسبت بلند (3 متری) باریک (عرض 5/1 تا 1/2  متر در قاعده ) با محور مرکزی قیم دار که دارای انشعاب های جانبی کافی به نسبت  ضعیف است ، در این سیستم از رشد رویشی بسیار قوی در قسمت بالائی درخت جلوگیری می شود.

پایه های مورد استفاده در این سیستم شامل پایه M9  برای ارقام پر رشد و پایه های M26  وM7 برای ارقام سیب کم رشد است . نهال های یک ساله انشعاب دار که دارای چهار انشعاب یا بیشتر در فاصله دست کم 45 سانتی متر بالای محل پیوند باشند، مطلوب می باشند. طول انشعاب ها باید حداقل 25 سانتی متر باشد در صورت امکان استفاده از نهال های دو ساله با انشعاب بیشتر برای احداث سیستم  های – تک مناسب ترند.

سیستم های –تک نیاز به قیم دارد زیرا در این سیستم تولید میوه درختان در سال های اول تولید ، بر روی محور مرکزی واقع می شود . بدون قیم ، وزن این میوه ها موجب خم شدن محور مرکزی می شود و سیب می شود که درخت فاقد محور مرکزی غالب باشند . در شرایط بدون قیم های منفرد با ارتفاع 7/2 تا 6/3 متر که تا عمق 60 تا 90 سانتی متری در خاک مستقر شده اند را می توان برای هر درخت به کار برد.

سیتم قیم ساده با یک ردیف سیستم در ارتفاع 7/2 متری برای حمایت لوله های فلری یا چوب خیزران عمودی به طول 3 متر، برای هر درخت ، می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

برایاستحکام بیشتر می توان از ردیف های بیشتر سیم (3 تا چهار ردیف سیم ) نیز استفاده کرد.

برای احداث و مدیریت باغ های با سیستم تاج مخروطی تلفیقی رهنمودهای زیر باید مدنظر قرار گیرد.

1 ) کاشت نهال های انشعاب دار

2 ) کاشت درختان با تراکم زیاد 1360 تا 2220 درخت در هکتار

3 ) کاشت درختان با آرایش یک ردیفه

4 ) حمایت هر درخت به صورت متقل با قیم های انفرادی و یا سیستم قیم و سیم

5 ) حفظ شکل مخروطی هر درخت با عرض پایه 5/1 تا 2 متر در قاعده و ارتفاع تقریبی 3 متر

6 ) کاهش قدرت رویشی در قسمت بالایی درخت با جایگزین کردن سالیانه محور مرکزی با یک انشعاب ضعیف پایین تر یا خم کردن سالیانه محور مرکزی

7 ) حفظ انشعاب های قوی پایئینی به عنوان انشعاب های دایمی و کوتاه کردن آنها ، زمانی که فراتر از فضای تعیین شده رشد کنند.

8 ) کوتاه کردن انشعاب های میوه در طول دو سوم بالایی درخت برای حفظ شکل مخروطی درختان

9 ) جایگزینی انشعاب های میوه ده در دو سوم بالایی درخت زمانی که بر روی انشعاب های پائینی سایه ایجاد کنند و باعث کاهش عملکرد و تنزل کیفیت محصول شوند.

سیستم درختان تاج مخروطی تلفیقی (های – تک )، برای اقلیم آفتابی طراحی شده است .در این سیستم دختان با ارتفاع 3 متر با تاجی که به خوبی نور دریافت می کند ، برای تولید بالا و فراهم کردن سایه موقت روی میوه ها ( جهت جلوگیری از آفتاب سوختگی ) به وجود آمده است .

در این سیستم ، با خم کردن و هرس محور مرکزی ، تعداد کافی انشعاب جانبی با فوواصل مناسب بر روی محور مرکزی تولید می شود . فنون هرس و تربیت مورد استفاده در این سیستم ، ساده و قابل تکرار بر روی درختان به نسبت کوچک می باشد .در سال های اول تا چهارم ، برای افزایش رشد انشعاب هایقوی پایینی و کاهش رشد از انشعاب های بالایی درخت ، محور مرکزی به طول کامل قطع  و یا خم می شود. زمانی که درخت به ارتفاع مطلوب رسید، رشد اضافی در قسمت بالایی درختان با هرس کردن محور مرکزی از محلچوب مسن تر و از بالای محل یک انشعاب ضعیف به طور معمول افقی ، متوقف می شود .برای حفظ شکل مخروطی درخت ، تمامی انشعاب های میوه ده و انشعاب های قوی پائینی از محل چوب مسن تر ، کوتاه می شود . با حفظ شکاف مخروطی هر درخت، امکان توزیع نور به تمام قسمت های تاج درخت برای تولید بالا و کیفیت خوب میوه ، فراهم می گردد. باغ های با سیستم درختان تاج مخروطی تلفیقی ، امکان استفاده کارآمد از نیروی کار و تولید زود و پایدار میوه با کیفیت مطلوب را فراه می کند.

روش داربستی

1 – در این روش تاج درختان به صورت پهن شکسته خواهد شد.

2 – شاخه دهی از ارتفاع 70 سانتیمتر از سطح زمین شروع می شود.

3 – بسته به نوع رقم و پایه طبقات متعددی (سه طبقه ) از شاخه به فواصل 60 تا 90 سانتیمتر از هم تعریف و بر روی سیم بسته می شود.

4 – نحوه بستن شاخه ها به سیم در سیستم کوردون معمولاً به صورت افقی و با زاویه 90 درجه و در سیستم پالمت با زاویه 60  خواهد بود.

5 – برای استحکام داربست ها تیرک های مهار در ابتدا و انتهای ردیف ها و تیرک های داربست بر روی ردیف های کشت ، در زمین قرار گرفته و بتن ریزی می شود .

6 – از سیم گالوانیزه به تعداد لازم طبقات برای سیم کشی استفاده می شود .

7 – فرم دهی و بستن شاخه ها به سیم در سال اول پس از کاشت درختان انجام می شود.