آلو و گوجه
هر دو از خانواده ی Rosaceae و از جنس Prunus هستند و تشابه زیادی با هم دارند. دو گونه از میوه های هسته دارند که میوه آبدار و لذیذی دارند.
تفاوت بین گوجه با آلو، گذشته از شکل ظاهری، رنگ میوه، برگ و قامت درخت، اختلاف میان طعم و مزه ی آنهاست؛ به این معنی که گوجه ها را حتی به صورت سبز کال و نارس در ایران مصرف می کنند. حال آنکه آلوها تا مرحله ی نهایی و بلوغ، گس و غیر قابل مصرف هستند.
مناطق انتشار و نیازهای اقلیمی
زمین های عمیق با زهکشی کامل را بیشتر می پسندند. البته آلوها در میان درختان میوه ی هسته دارها بیشتر از همه خاک های سنگین را تحمل می کنند. تکثیر گوجه و آۀوها از طریق کشت بذر و سپس پیوند T (T budding) یا قاشی (Chip budding) است. می توان از روش های قلمه زدن، خوابانیدن شاخه و پاجوش نیز برای تکثیر گوجه و آلو استفاده کرد.
1. آلوهای اروپایی
با نام علمی domestica.P این نوع آلوها نسبت به سرماری هوا مقاومت دارند.
واریته های آلوهای اروپایی به سه گروه عمده ی زیر طبقه بندی می شوند:
آلوهای رین کلود (Rein clauude) یا آلوهای سبز
میوه های آن به رنگ زرد یا زمینه ی سبز خالدار است، به شکل گرد و حجم درشت، برای تازه خوری و تهیه ی کمپوت از آنها استفاده می کنند. از انواع این آلوها گرین گیج (Green Gage) و رین کلود هستند. اندازه ی میوه ی گرین گیج متوسط، گرد با پوست زرد مایل به سبز، گوشت میوه سفت و طعم آن شیرین است. میوه ی رین کلود بسیار خوش طعم، خیلی بزرگ و تقریباً پرتقالی همراه با رنگ سفید هستند. میوه ها در اواسط مرداد ماه می رسند.
آلوهای لومبارد (Lombard)
میوه های بزرگ قرمز یا ارغوانی رنگ و بیضی شکلی دارند و بیشتر برای تازه خوری مصرف می شوند. از انواع این گروه لومبارد و ویکتوریا (Victoria) می شود نام برد.
آلوهای یلواگ (Yellow Egg)
آلوهای بزرگ، زرد کمرنگ با قرمز لاکی و بیضی شکلی هستند، که میوه ی آنها شیرین و طعم زردآلو دارند. از جمله این گروه دراپ (Golden drop) و سیلوربرون (Silver prune) هستند.
آلوهای خشکباری
یک گروه از آلوهای هسته جدا که میوه های به رنگ ارغوانی مایل به آبی دارند، در اروپا آن را به صورت خشک و به حالت برگه مصرف می کنند، از انواع این آلوها، استنلی (Stanley) را نام برد.
آلوهای ژاپنی
این نوع آلوها آب و هوای مدیترانه ای را با رطوبت کم در فصل رشد می پسندند؛ زیرا در رطوبت زیاد احتمال ابتلای آنها به بیماری های قارچی زیاد می شود. نیاز سرمایی آلوهای ژاپنی بین 550-800 و برای آلوهای اروپایی بیش از 1000 ساعت است.
گوشت و پوست میوه ی گوجه های ژاپنی به رنگ های متنوعی دیده می شود. اغلب درختان قوی هیکل، پربار، زودرس دارند و نسبت به آلوهای اروپایی در مقابل بیماری ها مقاوم تر هستند. از انواع آنها می توان به شایرو (Shiro)، بورناک (Burbank) و سانتارزا (Santa Rosa) اشاره نمود.
آلوی شایرو
زرد مایل به سبز، گرد کمی کشیده، حجم میوه کوچک، شیرین میخوش، در اواسط تیر ماه می رسد. کشت آن امروز توسعه ی زیادی یافته است.
آلوی سانتارزا
میوه های گرد کمی کشیده ی بزرگ دارند، به رنگ بنفش تا قرمز لاکی و گوشت میوه کهربایی است که در نزدیکی پوست میوه قرمز رنگ شده است. طعم میوه شیرین میخوش است و در اواسط تیر ماه می رسد. این رقم تمایل به سال آوری دارد.
آلوی قطره طلا (Golden drop)
زرد طلایی، گرد، اندکی نوک دار و کشیده وزن متوسط، تاریخ رسیدن آن اواسط تا اواخر تیر ماه است. تمایل به سال آوری دارد.
بوربانک
رنگ متن سبز با گونه ی قرمز، گرد، درشت، کمی میخوش است که تاریخ رسیدن آن اوایل مرداد ماه است و تمایل به سال آوری دارد.
آلوهای insititia.P
گروه کوچکی که هگزاپلوئید و کم بارده هستند. به صورت وحشی یافت می شوند. اغلب در تهیه ی کمپوت از آنها استفاده می شود. آلوهای این گونه، معمولاً به نام دامسون (Damson)، میرابل (Myrabelle) و سنت جولین (St.Julien) شناخته شده اند. میوه ها در آلوی دامسون کوچک، به رنگ بنفش، گس و بد طعم، در میرابل زردرنگ است. از آۀوهای سنت جولین بیشتر به عنوان پایه ی کوتاه کننده برای آلوها استفاده می شود.
به تازگی هیبریدهایی میان زردآلو و آلو به دست آمده که از هر دو والدین خود جالب ترند. اگر هیبرید به دست آمده از 50 درصد از صفات هر یک از والدین آلو و زردآلو را به طور مساوی به ارث برده باشد، آن را ((پلومکوت)) (Plumcot) می نامند. اگر 25 درصد از زردآلو و 75 از آلو بوده باشد آن را ((پلوت)) (Plout) و در آخر اگر 75 درصد از زردآلو و 25 درصد آلو باشد، ((اپریوم)) (Aprium) گفته می شود.
به گوجه ی برغان، گوجه ی آذرشهر،آلوی بخارا، آلو سیاه، آلوی قندی، آلوی قرمز دماوند، آلوی سیف، آلوی تخم مرغی، آلوی مجار، آلوی زرد شاهرود، گوجه ی سعدی، گوجه ی دهنو، گوجه ی مراغه، گوجه ی سلطانی، گوجه ی ملایر، گوجه ی سرخ اراک و آلوی زرد اراک.
1. گوجه برغان
مبدا این رقم برغان است و شاخه های گسترده ای دارد. متوسط ارتفاع درخت برابر 5/5 متر است. میوه قلبی شکل و صاف و رنگ آن قرمز جگری با خال های زرد است. طعم میوه شیرین و کمی ملس و نسج آن سفت و آبدار است. رنگ گوشت میوه زرد و هسته ی آن به گوشت می چسبد.
2. گوجه آذرشهر
مبدا این رقم آذربایجان شرقی است و حالت شاخه ها به صورت مایل و زاویه ای به نسبت بسته دارد. شکل میوه قلبی، صاف و رنگ آن زیتونی مایل به زرد با زمینه گلی است. طعم میوه ملس و در زمان رسیدن به طور کامل شیرین است. نسج میوه نرم و آبدار و رنگ گوشت سبز روشن و زمان رسیدگی کاملاً زرد و هسته به گوشت چسبیده است.
3. آلوی بخارا
مبدا این رقم بخاراست و شاخه های مایل به زاویه ی تقریباً باز دارد. شکل میوه گرد و کمی کشیده و رنگ آن بنفش سیر است. طعم میوه ملس و نسج آن به نسبت نرم و آبدار است. رنگ گوشت میوه سبز حنایی و هسته به نسج کمی می چسبد. نوع مصرف آن تهیه ی برگه است. خاصیت انباری بسیار خوبی دارد.
4. آلوی تخم مرغی لواسان
رنگ میوه بنفش تیره، فرم تخم مرغی، میوه ی درشت، شیرین و کمی میخوش است . تاریخ رسیدن میوه اوایل مرداد ماه و قابل خشک کردن است.
5. گوجه ملایر
میوه ی آن به رنگ سبز روشن مایل به گلی، گرد، حجم متوسط و کمی میخوش است. تاریخ رسیدن میوه اواخر خرداد و اوایل تیر ماه است.
6. آلو زرد اراک
رنگ میوه زرد مایل به سبز، فرم بیضی، حجم متوسط، شیرین ولی کمی میخوش است. تاریخ رسیدن میوه اواسط شهریور ماه است. تمایل به سال آوری دارد. میوه قابل خشک کردن است.