هرس درخت گردو

هرس، قطع کامل یا جزئی قسمت­هایی از درخت به منظور هدایت رشد و باروری گیاه می­باشد. دلایل و فواید هرس شامل ایجاد شکل و فرم ویژه در گیاه متناسب با طبیعت آن و نحوه مدیریت باغ، تنظیم زمان باردهی، تنظیم گلدهی و میوه­دهی، ایجاد تعادل بین میزان رشد رویشی و زایشی، تنظیم کمیت و کیفیت محصول، محدود کردن رشد ریشه و کوتاه کردن گیاه برای تسهیل انجام عملیات باغبانی، ایجاد شرایط مناسب جهت ورود نور و هوا به درون تاج برای تولید محصول بیشتر و با کیفیت بالاتر و نیز کاهش شیوع بیماری­ها و آفات، حذف شاخه­های خشک شده و بیمار جهت حفظ و تأمین سلامت گیاه، جوان ساختن درختان مسن از طریق حدف شاخه­های خشک شده و بیمار جهت حفظ و تأمین سلامت گیاه، جوان ساختن درختان مسن از طریق حذف شاخه­های پیر و وادار کردن درخت به تولید شاخه­های جدید می­باشد. گردو زیاد به هرس نیازمند نیست. فرم طبیعی درخت یا هرس اولیه با سیستم محور فرعی که در سایر درختان میوه دهنده سردسیری مثل سیب یا بادام عمل می­شود، در روی درختان گردو نیز قابل اجراست. چون شاخه­های گردو قطور و بزرگ می­شوند باید هرس را روی محور اصلی یا فرعی آنها طوری انتخاب کرد که از همدیگر فاصله کافی  را داشته باشند و در چهار جهت محور قرار گرفته باشند تا بعد از چند سال جای همدیگر را تنگ نکنند.

پس از کاشت نهال در زمین اصلی، سربرداری با توجه به نوع نهال و قدرت رشد آن، از ارتفاع 60 تا 80 سانتیمتری از سطح خاک در سال اول انجام می­گیرد که محل قطع شده بایستی با چسب باغبانی پوشانیده شود. در سال­های بعد (سال دوم) 3 تا 5 بازوی اصلی از جوانه­های زیرین با زاویه­های باز (حداقل فاصله از هم 30 سانتیمتر) و در جهات مختلف انتخاب می­شود. به طور کلی در تمامی ارقام گردو هرس تا چهار سال اول انجام می­شود. فرم هرس در این حالت به شکل با محور مرکزی تغییر شکل یافته می­باشد. هرس درختان جوان که به دوره باردهی رسیده­اند، براساس عادت میوه­دهی آنها انجام می­گیرد.

در ارقامی که بیشتر محصول در جوانه­های جانبی تولید می­شود به علت مقدار زیاد محصول، رشد شاخه­ها متوقف می­شود. بنابراین انتهای تعداد زیادی از شاخه­های جدید که در اطراف درخت تشکیل شده بریده می­شود. بدین ترتیب با کاهش محصول، میزان رشد رویشی شاخه­ها افزایش می­یابد ولی در ارقامی که میوه در جوانه­های انتهایی تشکیل می­شود، عمل هرس شامل بریدن انتهای شاخه­های انتخاب شده در روی بازوهای اصلی و کاهش تراکم شاخه­های اضافی می­باشد. به طور کلی در ارقام با باردهی انتهایی سرشاخه­زنی نباید صورت گیرد، در غیر این صورت درخت در رشد رویشی باقی مانده و میوه تولید نخواهد کرد ولی در ارقام با باردهی جانبی این عمل انجام می­شود.

هرس کردن گردو براساس سن درخت شامل دو نوع است:

1-­ هرس فرم دهی 2- هرس باردهی

هرس فرم دهی

هرس فرم دهی روی نهال­های جوان 4-1 ساله انجام گرفته و هدف از آن ایجاد شکل و چارچوب خاص در گیاه با توجه به طبیعت گیاه برای داشتن میزان رشد و عملکرد مناسب در آینده می­باشد. از نظر علمی، فرم درخت و شرایط آب و هوایی محیط است. برای تشکیل فرم مورد نظر اعضای رویشی فرم پذیر به ویژه شاخه­های اولیه در زمان کاشت، باید برحسب هدف انتخابی و تعیین شده هدایت شوند، تا فرم لازم و مطلوب در آنها ایجاد گردد. به طور کلی باید توجه داشت که پس از انجام هرس فرم دهی، هرگونه دستکاری اضافی درخت باعث تأخیر در زمان شروع گلدهی و رشد زایشی درخت می­شود. هرس فرم دهی انواع مختلفی دارد: 1- جامی (مرکز باز) 2- هرمی (محور مرکزی) 3- شلجمی (محور تغییر یافته) 4- داربستی

هرس فرم دهی گردو معمولاً به صورت شلجمی (محور تغییر یافته) می­باشد. این روش حدواسط هرس هرمی و جامی بوده و به محور مرکزی تا حدی اجازه رشد داده می­شود و سپس سربرداری می­گردد. در این روش هیچ شاخه­ای به طور پیوسته حالت محور یا پیشاهنگ به خود نمی­گیرد و به محض اینکه شاخه­ای بر شاخه­های دیگر مسلط و از آنها بزرگتر شد، سربرداری شده و نقش محور یا پیشاهنگ به شاخه تولید شده داده می­شود.

در این روش 5-3 شاخه اصلی با فاصله عمودی 30-20 سانتیمتر از همدیگر در اطراف تنه نگه داشته می­شوند. بنابراین درخت در تمام جوانب خود دارای شاخه­های قوی و با استحکام مناسب بوده و شاخه­های اصلی که روی درخت باقی گذارده می­شوند، باید دارای زاویه مناسب (حدود 60-45 درجه) نسبت به تنه باشند. با این روش هرس کردن که تدریجی و در سال­های اولیه رشد درخت صورت می­گیرد فرم اصلی درخت شکل می­گیرد.